Nga 1 shtatori 2025, sallonet e thonjve në Zvicër dhe Bashkimin Europian përballen me një tronditje të fortë: ndalohet përdorimi i TPO-së (trimethylbenzoyl diphenylphosphine oxide), një përbërës i përdorur gjerësisht në manikyrin me xhel dhe produkte të tjera që forcohen me dritë UV. Ky kimikat, që deri tani ka qenë “sekreti” i tharjes së shpejtë dhe rezistencës afatgjatë të manikyrit, është klasifikuar si toksik për riprodhimin dhe i dyshuar për dëme serioze gjatë shtatzënisë.
Pse po ndodh ky ndalim?
Vendimi është pasojë e një politike të rreptë europiane që i sheh me prioritet rreziqet për shëndetin publik. Në BE, çdo substancë që klasifikohet si CMR (kancerogjene, mutagjene ose toksike për riprodhimin) përjashtohet automatikisht nga kozmetika. TPO-ja ra në këtë kategori pas vlerësimeve toksikologjike, dhe ndalimi ishte i pashmangshëm. Në këtë kuptim, logjika është e qartë: nuk ka kompromis kur bëhet fjalë për mbrojtjen e shëndetit.
Goditja për bizneset
Në praktikë, ky vendim ka efekte të menjëhershme dhe të dhimbshme. Sallonet duhet të heqin nga raftet çdo produkt që përmban TPO, shpesh me kosto të larta financiare, pasi shumë prej tyre kishin investuar në koleksione të mëdha ngjyrash dhe markash. Përveç humbjes ekonomike, klientët përballen me një ofertë shumë më të kufizuar. Nga qindra nuanca, disa studio kanë mbetur me dhjetëra produkte të reja të aprovuara, duke krijuar pakënaqësi dhe vështirësi në mbajtjen e klientelës.
Një tranzicion i ashpër
Shumë biznese ankohen se afati është tepër i shkurtër. Nga momenti i njoftimit zyrtar deri te hyrja në fuqi e ndalimit kanë kaluar vetëm pak javë, pa periudhë tranzitore. Kjo i ka lënë operatorët pa kohë të mjaftueshme për të shpenzuar stoqet ekzistuese ose për të gjetur zëvendësues të qëndrueshëm. Për më tepër, mungesa e transparencës nga disa prodhues – ku përbërësit e ndaluar zbulohen vetëm duke lexuar etiketat – e ka shtuar konfuzionin.
Përfitime dhe pasoja afatgjata
Nga këndvështrimi shëndetësor, ky është një hap i domosdoshëm. Në një industri ku produktet aplikohen në mënyrë të rregullt, shpesh nga profesionistë që ekspozohen çdo ditë ndaj kimikateve, rreziku nuk është teorik. Eliminimi i TPO-së ul një burim potencial të dëmeve afatgjata për punonjësit dhe klientët. Nga ana tjetër, ndikimi ekonomik është real: humbje të menjëhershme, reduktim ofertash dhe investime të reja për reformulimin e produkteve.
A do të ndodhë edhe në Shqipëri?
Edhe pse Shqipëria nuk e ka shpallur ende një ndalim të tillë, është e pritshme që praktikat e BE-së të ndikojnë rregulloret kombëtare në të ardhmen. Importuesit shqiptarë, që furnizohen kryesisht nga tregu europian, do të detyrohen të përshtaten automatikisht, pasi produktet me TPO thjesht nuk do të jenë më të disponueshme. Kjo do të thotë se ndryshimi do të vijë edhe tek ne, ndoshta jo me një ligj të posaçëm, por në mënyrë të tërthortë përmes tregut.
Ky është një rast tipik ku interesi publik dhe mbrojtja e shëndetit vendosen mbi interesin ekonomik. Për sallonet e thonjve, është një periudhë sfiduese që kërkon shpejtësi, përshtatje dhe investime të reja. Por për konsumatorët dhe punonjësit, është një garanci që bukuria nuk duhet të vijë me një çmim të padukshëm shëndetësor. Pyetja që mbetet është nëse autoritetet mund të menaxhojnë tranzicione të tilla me më shumë transparencë dhe periudha më të buta kalimtare, në mënyrë që industria të mos paguajë një kosto kaq të lartë brenda natës.
